‘De essentie van een samenwerkingsverband zoals een Baptistenunie is de onderlinge relatie. In Engeland zagen we dat de relaties oorspronkelijk hadden geleid tot een samenwerkingsstructuur, maar dat de onderlinge verbondenheid langzamerhand was verdwenen. Alleen de structuur bleef over.
Toen we ons dat realiseerden, zijn we aan het begin van de jaren 2000 begonnen met een reorganisatie van onze Baptistenunie. We wilden terug naar de basis.’ Nigel Wright, rector van het Spurgeon’s College in Londen, sprak vrijdag 19 november voor zo’n zestig theologiestudenten, baptistenvoorgangers en andere belangstellenden in Apeldoorn over het waarom van een Unie en over de uitdagingen van de kerk in de 21e eeuw.
Wright onderstreepte het belang van samenwerking onder baptistengemeenten onderling. ‘Ook op bijbelse gronden kunnen we het ons niet veroorloven om onverschillig tegenover elkaar te staan en te zeggen: ik heb jou niet nodig. We hebben de verantwoordelijkheid om voor elkaar te zorgen en elkaar te ondersteunen, met onze gaven of onze kennis, zo nodig met financiële hulp. Instituten zoals een Unie kunnen daaraan dienstbaar zijn.’
Hij beschreef de manieren van kerk-zijn als een spectrum, met aan de ene kant de katholieke vorm en aan de andere kant de baptistenvorm. ‘De kracht van de katholieke manier is de verbondenheid, zowel in plaats als in de tijd. De zwakte ligt in het machtssysteem. De kracht van de baptistenmanier van kerk-zijn is de vrijheid van de plaatselijke gemeente. Jezus Christus heeft ons vrijgemaakt. Daarmee hangt de autonomie van de gemeente samen, maar ook de vrijheid van geweten van elk individu. Onze zwakte is echter de fragmentatie. Voor de Reformatie was een goede reden, maar afsplitsingen zijn altijd te betreuren en gaan in tegen de bijbelse beelden van de gemeente als Lichaam van Christus en als tempel van de Heilige Geest. Daarom hoort translokale onderlinge afhankelijkheid onderdeel uit te maken van onze ecclesiologie. Ik hoop dat we in de toekomst de kracht van de beide uiteinden van het spectrum kunnen combineren tot een verbondenheid in vrijheid.’
Uitdagingen
Eerder op de dag behandelde Wright een aantal uitdagingen waar baptisten in de 21e eeuw voor staan. ‘Om het baptisme te begrijpen, moeten we radicaal teruggaan naar de vroege baptisten, naar de anabaptisten en naar de gemeenten van het Nieuwe Testament, want daar liggen onze wortels’, aldus Wright. ‘In het Nieuwe Testament zien we hoe een gemeente hoort te zijn. Het boek Handelingen is niet slechts een historisch document, maar geeft normen voor de kerk van vandaag. Vaak wordt gedaan alsof het Nieuwe Testament abnormaal is en de situatie van vandaag normaal, maar dat is niet zo. Als we het Nieuwe Testament als oriëntatiepunt nemen, moet dit ook consequenties hebben voor de baptistengemeenten in de 21e eeuw.’
Eén van de uitdagingen voor vernieuwing ligt op ethisch terrein. ‘We moeten geen conformisten zijn, maar eerder non-conformisten. Dit kun je als christen in onze materialistische wereld vormgeven door sober te leven, door kritisch te kijken naar hoe je omgaat met je inkomen, door structureel te geven aan goede doelen. Maar bijvoorbeeld ook op het gebied van de seksuele moraal uitdragen dat wij nog geloven in trouw, in de mogelijkheid van onthouding.’
Daarnaast ligt er een uitdaging om de mensen om ons heen God te laten ontmoeten, hen aan te moedigen een levende relatie met Hem aan te gaan. Iets wat best wat tijd kost, omdat men tegenwoordig niet meer vanzelfsprekend weet wat het christendom inhoudt. ‘Maar ook voor deze taak is het belangrijk dat we anders durven zijn dan de massa.’
Ten slotte moeten we kritisch durven kijken naar onze structuren. ‘Instituten zijn belangrijk’, zei Wright, ‘maar ze moeten dienstbaar zijn aan het Koninkrijk en aan de kerk van deze tijd.’