De Nashville Verklaring en de noodzaak van goede theologie

Al verschillende jaren woedt er in de Verenigde Staten een cultuurstrijd over ‘identitity politics,’ rondom de twee dominante categorieën ras en gender. Dat de primaire focus op ras en gender een niet altijd even constructieve of waarheidsgetrouwe bril opleveren om de maatschappelijke vragen te duiden, wordt duidelijk door iemand als Jordan Peterson.

Een christen zou deze primaire insteek in ras en gender ook moeten relativeren, als hij of zij tenminste Paulus gelezen heeft. ‘In Christus is er Jood noch heiden, man of vrouw,’ schrijft hij. En in zijn bekende hoofdstuk over het huwelijk, I Korintiërs 7, relativeert Paulus het huwelijk voor een belangrijkere categorie: het koninkrijk van God. Iets wat Christus zelf ook doet in Mattëus 19.

Reden genoeg voor Amerikaanse evangelicals om te zeggen: wij accepteren de voorwaarden van deze cultuurstrijd niet, want ze is vreemd, of in ieder geval secundair aan het evangelie. De opstellers van the Nashville Declaration hebben die stap niet gezegd, maar hebben een exact tegengeluid laten horen. Op niet-Bijbelse voorwaarden zijn ze dus een cultuurstrijd aangegaan. Gender is tot een identiteitsvormende categorie verheven. Er wordt vervolgens een scheppingsleer bij gehaald, ethiek, een zware claim op bijbelgetrouwheid, en zie: een nieuw bijbelvast sjibbolet.

Een theoloog kan niet anders dan in elkaar krimpen. Helemaal nu de verklaring contextloos in het Nederlands is vertaald en ondertekend door predikanten van allerlei gezindten. Daar vindt twee keer kortsluiting plaats: de voorwaarden van de Amerikaanse cultuurstrijd hadden op Bijbelse gronden niet zo geaccepteerd moeten worden, en ten tweede wordt een Amerikaanse cultuurstrijd contextloos op Nederlandse bodem gedropt.

Twee maal blijkbaar niet gehinderd door alle hermeneutische vragen die deze predikanten op de Universiteit toch echt aangeleerd moeten hebben.

Naast het bovengenoemd ineenkrimpen, kreeg ik afgelopen weekend ook een gevoel van urgentie. Meer dan ik al deed, realiseerde ik me: goede theologische vorming is van levensbelang. Om kretologie te onderscheiden van het bevrijdende Bijbelse verhaal, om elke generatie opnieuw te ontdekken hoe ‘het Woord vlees wordt’. Goede theologie is daarom context gebonden, communaal, en goed nieuws voor hier en nu. En wordt gedaan op Bijbelse, eigen voorwaarden, in plaats van zich uit te leveren aan de voorwaarden van deze of gene cultuurstrijd. Van dat laatste is de Nashville Verklaring een jammerlijk voorbeeld.