“Ja, ik hoor je wel, maar zie je nog niet. Je moet de camera nog aanzetten.”

“Kunnen we allemaal ‘muten’? Anders wordt het een rommeltje.”

“Op mijn scherm zie ik rechts Klaas, dan Marijke, daarnaast Willem en dan Anja. En och, Jan is er ook. Welkom!” “O bij mij ziet dat er heel anders uit….”

Het zijn enkele citaten uit gesprekken die ik de afgelopen weken heb gevoerd terwijl ik meedeed aan allerlei vormen van ‘beeld-bellen.’ 

Het coronavirus heeft in korte tijd gezorgd voor grote veranderingen. Verandering vindt vaak niet in een geleidelijke lijn plaats. Dit komt omdat we als mensen veiligheid zoeken en graag willen vasthouden aan wat we kennen. Vaak gaan we door een soort incubatietijd van ondergrondse processen en dan … als de tijd rijp is door veranderende omstandigheden … is er opeens een volgende fase.

Ik heb de indruk dat het ook zo werkt met verandering in de kerk naar aanleiding van de coronatijd. Processen die al langer in gang waren, komen opeens in een stroomversnelling. Wat zie jij gebeuren? Kunnen we herkennen wat God hierin geeft?

We leven in bizarre tijden. We maken dingen mee die we nog niet eerder zo gezien hebben. Scholen dicht, kerken gesloten, cafés zijn verlaten, er is de oproep om zoveel mogelijk thuis te werken. De routines die we kennen vallen weg. We zien nog maar een heel klein groepje mensen fysiek, behalve natuurlijk als je in de zorg werkt. Mensen die dichtbij komen vormen een potentieel gevaar, dus we houden anderhalf meter afstand. Mensen ontmoeten gebeurt vooral digitaal. Dat doet iets met een mens. Misschien leef je op van een quarantaine, misschien komen de muren op je af en word je gillend gek. 

Wat doet dit met je geloof? En met je bidden? En hoe bid je nu? Anders dan voor de coronacrisis? 

“Heb je al een theologie over de corona?” vroeg een collega mij laatst grappend in een van de online conference-calls waarmee we ons werk heden ten dage voortzetten. Ik moest lachen. Het scheen mij een grap over de vele ‘theologieën van…' die in de laatste jaren zijn verschenen: over werk, plaats, voedsel, humor. Bij gebrek aan grotere theologische perspectieven is het in de theologie een trend om over de kleinere onderdelen van het leven een full-fledged theologie te schrijven.

Het is bijna Pasen en Jezus bezoekt met zijn leerlingen Jeruzalem. Als ze tegenover de tempel op de Olijfberg plaatsnemen, wijzen zijn leerlingen hem op het enorme gewelf van de tempel. Het moet een prachtig gezicht zijn geweest.

De recente Netflixserie Messiah (10 afleveringen) is — wat mij betreft — het best en het snelst uit te leggen als één groot gedachte-experiment dat daadwerkelijk verfilmd is. Namelijk: wat als Jezus vandaag de dag zou (terug)komen? Waarin wij als 21ste eeuwse kijkers, grofweg bekend met de geschiedenis van Jezus van Nazareth en de theologische claims rond zijn persoon, opnieuw worden vervreemd van wat ons bekend is.

Onderwijs heeft alles te maken met het controleren van kennis. Wat is kennis en wat is het niet? Kennis is wetenschap, namaakkennis is pseudowetenschap. Kinderen leren al te onderscheiden tussen waar en niet waar. Op hun verdere leerweg worden zij daarin begeleid en krijgen zij uitgebreid instructie over wetenschap en de marges van zekerheid/onzekerheid. Wat zij in elk geval leren is dat kennis (wetenschap) berust op een systeem van zelfcontrole. Dit klinkt nogal moeilijk, maar dit is het niet. Het komt er eenvoudig op neer dat kennis altijd gecontroleerd dient te worden.

Dit jaar ben ik begonnen met een studie aan het Baptisten Seminarium in Amsterdam. Bij dit seminarium krijg ik onderwijs in de tradities van het Baptisme. Op deze vrijdagochtend staat er iets anders op het programma. De studenten die vandaag aanwezig zijn volgen net als ik het vak spirituele liturgische vorming dat wordt gegeven door Wout Huizing en Hans Riphagen. Vandaag zijn we te gast in het Ignatiushuis in Amsterdam en zijn we op retraite.

Het Baptisten Seminarium heeft momenteel 56 studenten en daar komen nog eens 16 PhD-studenten bij. Opvallend veel mensen hebben interesse voor theologisch onderzoek en verruiming van hun vaardigheden op het gebied van prediking, Bijbelskennis en bijvoorbeeld pastorale vaardigheden.